Türkiye, günden güne üretim ve ticarette ABD ve Avrupa başta olmak üzere birçok gelişmiş ülke ile yaptığı ticaretlere bağımlı hale gelirken, bu ticaretin dolar üzerinden yapılıyor olması, dolar/TL paritesinde yaşanan hareketlerin günler içerisinde fiyatlara yansımasına neden oluyor.
Türkiye’deki yüksek enflasyon karşısında birikimlerini Türk lirası olarak saklamaktan imtina eden milyonlarca vatandaş ve yatırımcının ilk tercihleri altın, dolar, euro gibi yatırım araçları olurken, özellikle dolar kurunda yaşanacak aşağı ve yukarı yönlü hareketler tüm yatırımlar için kader belirleyici bir özellik taşıyor.
DOLAR KURU TEK GECEDE ALTÜST OLABİLİR
Son günlerde Google tarafından dolar kurunun iki hafta arayla peş peşe 24 liraya düşürülmesi, ekonomi çevrelerinde “Doları düşürecek siyasi bir karara mı imza atılacak?” dedikodularına neden olsa da, yaşanan düşüşlerin yalnızca teknik sorunlardan kaynaklandığı ortaya çıktı.
Türkiye, son olarak 21 Aralık 2021’de alınan Kur Korumalı Mevduat (KKM) kararı ile tek günde 7-8 liralık bir kur düşüşüne şahit olurken, dünyaca ünlü ekonomistten geçmişte yaşanılana benzer bir kur şoku iddiası geldi.
Dünyaca bilinen ve çokuluslu bir ABD yatırım bankası olan Goldman Sachs’ın Baş Ekonomisti Robin Brooks, Türk lirası için ekonomistlerin ortak beklentisinden farklı düşüncelere sahip.
Brooks, Türkiye’de büyük bir potansiyel olduğunu iddia ederek, mevcut şartlar altında TL’nin olması gerektiğinden çok daha yukarıda olduğunu ve yakın zamanda kurun hızlıca 21 liraya düşmesinin muhtemel olduğunu belirtti.
TÜRKİYE TARİHİNDE BİR İLK OLACAK
Sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan uzman isim, Türk lirası için gerçek değerin 21 lira seviyelerinde olduğunu belirterek, ilerleyen günlerde kurun tamamen serbest bırakılacağını ve bu nedenle parite üzerinde ilk aşamada yukarı yönlü hareketlerin gerçekleşeceğini, sonrasında ise çok sert bir düşüşle dolar kurunun 21 liralara gerileyeceğini açıkladı.
Her ne kadar Türkiye’de daha önce 21 Aralık 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu KKM sistemi sonrası dolar/TL paritesinde 8 liraya varan anlık bir düşüş yaşanmış olsa da, bu düşüş siyasi bir karar sonucu ortaya çıktığı için dolar/TL paritesi, ertesi gün kayıplarının bir kısmını toparlayarak hızla yükselmeye başlamış ve 6 ay içerisinde eski konumuna geri gelmişti.
DOLAR İÇİN ADİL DEĞER 21 TL
Bu nedenle Brooks’un iddia ettiği şekilde kalıcı bir düşüş, dolar kuru tarihinde ilk defa bu seviyede bir aşağı kırılmanın yaşanmasına neden olabilir .
Türkiye’de birçok ekonomist, yapılan bu tahmini gerçekçi olmamakla suçlarken, dolar/TL paritesinde gelecek aylarda yaşanması muhtemel bir düşüşün mümkün olmadığına dikkat çekmekte.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ortaklaşa çalışmaları ile hazırlanan Orta Vadeli Program (OVP) da Brooks’un sözlerini yalanlar nitelikte.
Türkiye’de gelecek yıllarda görülmesi beklenen ekonomik gelişmelere yönelik bir projeksiyon sunan OVP, dolar/TL paritesinin düzenli artışına dikkat çekerken, kur üzerinde yatay hareketliliğin gelecek birkaç yıl içerisinde mümkün olmadığını belirtiyor.
31 MART SONRASI BAŞLAYACAK
Dolar kurunda yaşanacak artış, ürün mal ve hizmet fiyatlarını da yukarı çekerken, şu anda Türkiye’de görülen son yılların en yüksek enflasyonist ortamının da bir süre daha hakim olmasına yol açacak.
Bu nedenle mevcut ekonomi yönetiminin ilk aşamada 31 Mart seçimlerine kadar kuru belirli bir seviyenin altında tutmak için arka kapı müdahalelerine devam etmesi beklenirken, Türkiye’de gerçek anlamda bir parasal sıkılaşma sürecinin yerel seçimlerden sonra başlayacağı tahmin ediliyor.
Üst üste 5 PPK faiz artırım kararı alan TCMB, politika faizlerini yüzde 35’e çekmesine rağmen reel enflasyonun iki katı olması nedeniyle bir süre daha enflasyonu geriden takip edecek.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) havuzundaki toplam paranın 3 trilyon liraya gerilemesi ise ekonomi yönetiminin yüzünü güldüren az sayıda gelişmelerin başında yer alıyor. Şimşek ve Erkan’ın girişimleri sonucu 2.5 ayda 400 milyar liraya yakın çıkış veren uygulama, gelecek günlerde atılması beklenen yeni kısıtlama adımlarıyla birlikte daha fazla eriyebilir.
KKM’DE ÜST ÜSTE REKOR ÇIKIŞLAR
Kademeli tasfiye planının başarılı bir şekilde uygulandığını söyleyen ekonomistler, TCMB’nin özellikle dövizden dönüşümlü KKM’de erime sağlayabilmesi için kaçınılmaz olarak mevduat faizi silahına başvuracağını belirtirken, şu anda yüzde 45 seviyelerine çıkarak son 20 yılın en yüksek seviyesine gelen mevduat faizlerinin gelecek aylarda yüzde 50’nin üzerine çıkacağı tahmin edilmekte.
KKM’den eksilen paranın, döviz tevdiat hesaplarına gitmesi halinde yeni bir kur krizinin risk dahilinde olması, KKM’deki paranın doğrudan TL mevduata yöneltilmesi hedeflerini öncelik haline getirirken, bunu sağlamanın en etkili yolu ise KKM’de birikimi olan vatandaşlara sunulan TL mevduat faizlerinin yukarı çekilmesi olacak.
Birçok özel banka, özellikle KKM’den TL mevduata geçecek müşterilerine yüzde 54’e varan oranlarda mevduat faizi sunmaya şimdiden başladı.
