Gerçekleştirdiği araştırmalarla Türk diline önemli katkılarda bulunan Norveçli Türkolog Prof. Dr. Bernt Brendemoen dün (9.3.2024) öğle saatlerinde 76 yaşında hayata gözlerini yumdu.
10 Ocak 1949 tarihinde Norveç’in Oslo şehrinde dünyaya gelen Prof. Dr. Bernt Brendemoen, 1967’de Oslo Üniversitesi’nden mezun oldu. 1967-1974 yılları arasında Oslo Üniversitesi’nde Klasik Filoloji (Yunanca ve Latince) ve İsveç Uppsala Üniversitesi’nde Türkoloji çalışmalarında bulundu.
1971 senesinde ülkesindeki zorunlu askerlik görevini yerine getirmek için çalışmalarına ara veren Brendemoen, akademik uğraşılarına 1974-1976 arasında İstanbul Üniversitesi Türkoloji bölümünde devam etti. Bu çalışmasını 1977 yılında bilim insanlarının istifadesine sunulan “Tyrkiske transkripsjonstekster i Topkapı Sarayı i Istanbul” (İstanbul Topkapı Sayayı’ndaki Türkçe Çeviriyazılı Metinler) adlı teziyle taçlandırdı. Tezinin kabulüyle ilk akademik unvanını olan magister’a kavuştu.
1978-1980 aralığında Norveç Araştırma Konseyi’nin Beşeri Bilimler bölümünde (Norges almenvitenskapelige forskningsråd, NAVF) araştırma görevlisi olarak görev aldı.
1979 yılında Doğu Karadeniz sahilindeki Türkçe ağızlarının fonem ve şekil bilgisi üzerine materyal toplamak için bir sene boyunca Trabzon’da kaldı. Çalışmalarını sürdürürken, 1992’de Türkçe’nin gramatik yapısını incelediği Tyrkisk Grammatik adlı eserini neşretti. Trabzondaki çalışmalarında elde ettiği bulguları ise 2002’de The Turkish Dialects of Trabzon: Their Phonology and Historical Development adıyla iki ciltte topladı.
Türk dili ve kültürü üzerine çalışmalarına devam etmekteyken 1983 yılında Oslo Üniversitesi’nin pedegoloji derslerini takip etti. Kısa bir süre sonra üniversitedeki öğrencileri için Türkçe dersi vermeye başladı.
1985 senesinde İstanbul Üniversitesi tarafından Türkoloji Üstün Hizmet Ödülü‘ne layık görüldü.
Birbirinden değerli onlarca esere imza atan ve özellikle Türkoloji alanında sayısız öğrenci yetiştiren Brendemoen, 1991’de Frankfurt Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi Türkoloji kürsüsünde, 2001-2002 yıllarında ise Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi Türkoloji kürsüsünde çeşitli görevlerde bulundu.
2001 yılının Ağustos ayında, doctor philosophiae derecesine yani doktorant payesine erişti. Bir sene sonra da Oslo Üniversitesi Türkoloji profesörlüğüne terfi etti.
2010’da Türkiye Dışişleri Bakanlığı Üstün Hizmet Ödülü‘ne layık görülen araştırmacı için Türk ve yabancı akademisyen dostları 2018 yılında Building bridges to Turkish. Essays in honour of Bernt Brendemoen adlı saygı kitabı çıkarttılar.
Brendemoen, Türkiye Türkçesinin yanında Çağatay, Karaman Türkçesi gibi farklı alanlarda da onlarca çalışmaya imza attı.
Türkçeye karşı duyduğu sevgiyi her fırsatta dile getiren ve Türkçe’nin evrensel bir dil olma potansiyeline sahip olduğunu savunan Prof. Dr. Bernt Brendemoen, dün (9 Mart 2024) aramızdan ayrıldı.
